یکم رجب سالروز ولادت امام محمد باقر(ع) والامقامی از نسل پاکان است؛ امام همامی که با علم و دانش بی انتهای خویش، هدایتگر مردم روزگار خویش به سعادت حقیقی شد و جامعه اسلامی را با غنی ترین آموزه های دینی آشنا کرد.
امام محمد باقر(ع) پنجمین امام شیعیان است و در میان برادرانش به امر الهی، خلیفه و جانشین پدر بزرگوارش امام سجاد(ع) شد. روایت های بسیاری برای امامت امام محمدباقر(ع) وجود دارد چنانچه حضرت علی(ع) در وصیت خویش از ایشان برای امامت نام برده است.
ایشان در فضیلت های انسانی، علم و پارسایی بر همگان برتری داشت و شکافنده ی دشواری های دانش و گشاینده ی پیچیدگی های معارف زمانه ی خویش بود. برتری وی در فضل و دانش به گونه ای روایت شده است که نویسندگان و شاعران در وصف او، نثرها نوشته اند و شعرها سروده اند.
قرظی از شاعران عرب در توصیف مقام پنجمین امام شیعیان چنین می نویسد: «ای شکافنده و آشکار کننده ی علم برای پرهیزکاران! و ای برترین انسانی که برفراز کوه های حجاز لبّیک گفتی!...»
این امام همام در نخستین روز رجب 57 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. نام مبارک وی را محمد نهادند از القاب آن امام می توان به باقرالعلوم به معنای شکافنده ی علوم، شاکر، صابر و هادی اشاره کرد و کنیه ایشان ابوجعفر بود.
ایشان در طول 19 سال امامت خویش با مسایلی همچون درگیری امویان با عباسیان، پیدا شدن مشاجره های سیاسی و ظهور سرداران و مدعیانی چون ابوسلمه خلال و ابومسلم خراسانی رو به رو شد. در این هنگامه قاضی ها و متکلمانی حضور داشتند که عقاید، کلام و اخلاق را بر پایه ی مصلحت های دستگاه حاکم شرح و تفسیر می کردند و آموزه های قرآنی، به ویژه موضوع امامت و ولایت را به انحراف می کشاندند و احادیث نبوی را جعل می ساختند؛ در چنین شرایطی امام محمدباقر(ع) از شرایط مساعد روزگار سیاسی خویش برای نشر آموزه های اصیل اسلامی و معارف حقه بهره برد و بدین شکل دانشگاه تشیع و علوم اسلامی را پایه ریزی و با تربیت و پرورش شاگردانی بنام و یارانی شایسته، فقه آل محمد(ص) را جمع، تدوین و تدریس کرد و با آموزش علم، فضیلت و دانش های اسلامی به مردم، مهم ترین مرکز را برای تبادل افکار علما، دانشمندان، راویان حدیث، خطیبان و شاعران به وجود آورد تا علیه ظلم و ستم حاکمان زمانه ی خویش به مبارزه بپردازند. ایشان نقش بسیار مهمی را در نشر اخلاق و فلسفه ی اصیل اسلامی، جهان بینی خاص قرآن و تنظیم مبانی ایفا کرد.
امام محمدباقر(ع) با مؤمنان و دوستان بسیار گشاده رو بود و در صدقات، بخشش و آداب اسلامی همچون دستگیری از نیازمندان، عیادت از بیماران و رعایت آداب و سنت های دینی، تمام کوشش خویش را به کار می برد تا سنت های حضرت محمد(ص) را به صورت عملی در میان مردم زنده نگه دارد و مکارم اخلاقی را به آنان بیاموزد.
سرانجام امام محمدباقر(ع) پس از سال ها تلاش در راه نشر و گسترش آموزه های اسلامی و مبارزه علیه ظلم و ستم حکومت وقت در هفتم ذیحجه 114هجری قمری در 57 سالگی در مدینه به دستور هشام بن عبدالملک مسموم شد و به مقام والای شهادت نایل آمد و در آرامگاه بقیع به خاک سپرده شد.