دولت سیزدهم به ریاست حجت الاسلام رئیسی کشور را در میانه کرونا و جنگ اقتصادی تحویل گرفت و توانست آن را از رکود اقتصادی و فشار سخت تحریم‌ها دور سازد، هرچند کارهای زیادی برجا مانده است.
دو سال از انتخاب حجت الاسلام ابراهیم رئیسی به عنوان هشتمین رئیس جمهور کشورمان گذشت. ۲۸ خرداد سالروز انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم بود که طی آن رئیسی با حدود ۱۸ میلیون رأی انتخاب شد تا سکان هدایت دولت سیزدهم را برعهده بگیرد.
به‌همین خاطر لازم است دستاوردهای دولت در بخش‌های مختلف مورد بررسی قرار گیرد. دولتی که در اوج بیماری کرونا و فشارها و جنگ اقتصادی که بر کشور حاکم بود و با وجود رشد منفی اقتصادی، تلاش کرد تا نشاط را در ملت زنده کند. رئیسی که سابقه موفقی در قوه قضائیه داشت سعی کرد با وجود همه چالش‌ها، بارقه‌های امید را در توده‌های مردم به‌وجود آورد.
هرچند در این دو سال فشارهای تحریمی از سوی غرب و بخصوص آمریکا بر طرف نشد و حتی در پاییز گذشته شاهد بروز یک جنگ ترکیبی بزرگ علیه کشورمان بودیم، لیکن تمرکز قوه مجریه برای کاهش مشکلات مردم بخصوص در حوزه اقتصادی، شکست تحریم‌ها و نیز گستره نفوذ و دامنه روابط کشورمان با کشورهای منطقه و نیز آسیایی قابل توجه بود.
مدیریت میدانی
از مشخصه‌های بارز و مثبت دولت سیزدهم حضور میدانی شخص رئیس جمهور و کابینه وی در صحنه‌های مهم و بحرانی کشور است. در حوادث و اتفاقات برجسته داخلی از جمله بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله، رئیس جمهور با اعضای کابینه خود در صف اول حادثه به صورت میدانی و مستقیم بحران را مدیریت کرده اند که موجب کاهش ساختارمند درد و رنج مردم شده است.
حتی زمانی که رئیس جمهور در سفر خارجی بوده از همان کشور پی‌گیر درد و رنج مردم بوده است و ضمن اعزام دیگر مسئولین دولت به محل بحران و حادثه، خود نیز پس از بازگشت به کشور در اولین فرصت به استان مربوطه حادثه دیده سفر کرده است.
در عین حال دولت سیزدهم در حدود دو سال گذشته سفرهای استانی را به لحاظ کمی و کیفی ارتقا داده است. چنانکه بر اساس آمار رئیسی تنها در سال نخست ریاست جمهوری‌اش با انجام حداقل یک سفر به همه ۳۱ استان کشور رکوردی را که تا پیش از او با آمار ۲۰ سفر در سال نخست در اختیار محمود احمدی نژاد بود تغییر داد.
سیاست خارجی منطقه محور تهران
در سیاست خارجی، کشور با توسعه منطقی و گسترش روابط با همسایگان به دنبال توانمندسازی روابط خود بود. دولت تلاش کرد با استفاده کافی و کامل از ظرفیت‌های کشورهای منطقه بتواند ضمن ایجاد امنیت و ثبات در غرب آسیا، موجب رشد اقتصادی و افزایش صادرات غیرنفتی کشور شود. توسعه و گسترش زمینه افزایش همکاری‌های تجاری و اقتصادی منجر به توسعه منافع طرف‌ها و استقرار امنیت پایدار شود. کاهش تنش‌ها با عربستان و از سرگیری روابط با این کشور و بحرین و نیز ارتقای جدی روابط با دیگر کشورها که عموماً با در خواست آنها و به دلیل قدرت تهران بوده، از موفقیت‌های دستگاه دیپلماسی دولت بوده است.
در عین حال در ۲۶ شهریور ۱۴۰۰ در بیست و یکمین اجلاس سران شانگهای ایران به عنوان نهمین عضو سازمان همکاری شانگهای درآمد. همچنین تهران با کشورهای عضو بریکس وارد تعاملات گسترده قبل از عضویت شده‌است که همه اینها با هدف تنوع در دستیابی به امکانات و فضای بین‌المللی، در جهت تأمین نیازهای اقتصادی و مالی کشور و شکستن تحریم‌های غرب است.
ارزآوری ترانزیت کالا در کشور شانه به شانه نفت خواهد زد
در عین حال شاهد تلاش جدی برای افزایش جایگاه ترانزیتی ایران با توجه به ویژگی‌های بی‌نظیر جغرافیایی کشورمان در توسعه کریدورهای شمال _جنوب و نیز غرب به شرق، با توسعه زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای و نیز افزایش تعاملات منطقه برای استفاده حداکثری از ویژگی‌های حمل و نقلی کشور در بخش لجستیک بوده‌ایم.
در این خصوص توسعه و فعال‌سازی ظرفیت ترانزیت و حمل و نقل بین‌المللی کشور و ارتقا سهم حمل و نقل کشورمان و ارزآوری در این حوزه صورت گرفته است. بخشی که می‌تواند با برنامه‌ریزی‌های مناسب حتی در میان مدت و با ارزآوری قابل توجه شانه به شانه بخش راهبردی انرژی کشور بزند. ضمن آنکه توسعه ظرفیت‌های ترانزیتی کشور جایگاه بین‌المللی ایران را ارتقا داده و موجب وابستگی سایر کشورها به ایران می‌شود.
افزایش فروش نفت و شکستن صدای تحریم‌های حداکثری
دولت سیزدهم با دستیابی به رکوردهای جدید در صادرات نفت و رسیدن به فروش ۱.۵ میلیون بشکه نفت در روز و وصول پول فروش آن که با وجود تحریم‌ها انجام شده، عملاً موجب شکستن صدای پای تحریم‌های حداکثری آمریکا شده است. این در حالی است که سایر تولیدکنندگان نفت به دنبال کاهش فروش نفت خود هستند اما ایران بازارهای مصرفی خود را دوباره بازیابی کرده و ارتقا می‌دهد. در این میان حتی اروپایی‌ها به دنبال افزایش واردات نفت از ایران هستند.
کاهش رشد نقدینگی و ارتقا انضباط مالی در دولت رئیسی
دولت ابراهیم رئیسی در شرایطی تشکیل شد که بدهی دولت قبلی به بانک مرکزی از ۱۷ همت در سال ۱۳۹۱ به ۱۱۵ همت در سال ۱۳۹۹ رسید که نشان از رشد ۷۷۵ درصدی آن بود. دولت یازدهم و دوازدهم در تمام ۸ سال خود ۵۴۰ همت به طور خالص از سیستم بانکی استقراض کرده بود و در ۴ ماهه اول سال ۱۴۰۰ و در پایان عمرش به تنهایی ۵۴ همت پول چاپ کرد تا با بی انضباطی مالی، کسری بودجه خود را رفع کند. موضوعی که منجر به افزایش تورم در میان مردم شد و بار مالی و فشار تورمی را به دوش دولت سیزدهم منتقل کرد. این در شرایطی بود که دولت جدید این بار مالی و فشار سنگین را در بخش‌های عمرانی و جاری تحمل کرد و حتی توانست در ۲۹ اسفند ۱۴۰۰ آن رقم ۵۴ همتی استقراض شده دولت قبلی را با بانک مرکزی تسویه کند.
همچنین این دولت در دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۱ برای اولین بار در سال‌های بعد از انقلاب حتی یک ریال از بانک مرکزی استقراض نکرد. موضوعی که نشان از اهتمام جدی اهالی پاستور بر انضباط مالی و بودجه‌ای کشور است.
از طرفی طی سال‌های متمادی صورت‌های مالی شرکتهای دولتی در مجامع عمومی تصویب می‌شد اما به صورت عمومی کم و کیف عملکرد این شرکت‌ها منعکس نمی‌شد. این امر موجب بروز عدم شفافیت و عدم ارزیابی مناسب مدیران دولتی شرکت‌ها مربوطه بود. شرکتهای بزرگی که به تنهایی دو سوم بودجه کشور را در اختیار داشتند. دولت سیزدهم با کمک سامانه کدال شفافیت صورت‌های مالی و میزان سود و زیان ۶۰۳ شرکت مادر تخصصی اصلی و فرعی را منتشر کرد. موضوعی که موجب شفافیت بیشتر و تقویت عملکرد دولت شد و امکان مطالبه از مدیران این شرکت‌ها و پاسخگو کردن آنها را فراهم کرد.
افزایش ۳۴ درصدی تولید غله در کشور
در بخش آرد و نان به دلیل وجود فاصله ۴ برابری قیمت آرد دولتی با آزاد که با حذف ارز ترجیهی ۱۵ برابر هم می‌شد، شاهد قاچاق آرد و ناپدید شدن روزانه معادل ۵۰ میلیون قرص نان در کشور بودیم. دولت با ابتکارهای راهگشا و استفاده از زیر ساخت‌های الکترونیکی و هوشمند که به‌صورت آزمایشی در چند استان پیاده‌سازی شد، انحراف و سو استفاده از آرد را به حداقل رساند. ایده‌ای که با وجود جنگ اوکراین و افزایش قیمت جهانی گندم برای کشور بسیار مفید واقع شد و جلوی ۲۵ درصد از مصرف بی‌رویه گندم در کشور را گرفت.
همچنین با برنامه‌ریزی مناسب در بخش خرید تضمینی گندم شاهد افزایش ۶۰ درصدی گندم به میزان ۷.۵ میلیون تن از کشاورزان در سال ۱۴۰۱ بودیم. در عین حالی که به گفته فائو یا همان سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، تولید غلات در ایران ۳۴ افزایش یافته و در نتیجه واردات آن در ایران ۴۵ درصد کاهش یافته است.
افزایش ۴۰ درصدی حجم تجارت خارجی
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و توسعه تجارت خارجی و افزایش همکاری‌های تجاری با کشورهای همسایه که شامل ۱۵ کشور همسایه آبی و دریایی به همراه هند و چین هستند، میزان تجارت خارجی کشور به بالای ۱۰۰ میلیارد دلار رسید. ارزش صادرات غیر نفتی کشور ۲۰ درصد افزایش و حجم تجارت خارجی نیز ۴۰ درصد رشد داشت. امری که موجب رونق اقتصادی کشور و افزایش اشتغال و تأمین ارز مورد نیاز و نیز شکست تحریم‌ها شده است. موضوعی که در دولت قبل به دلیل تحریم‌ها، سیاست‌های خارجی نامتعادل و نیز همه‌گیری کرونا، منجر به بهم خوردن تعادل میان صادرات و واردات شده بود.
افزایش ۳۰ برابری سرعت صدور مجوزهای کسب و کار
عدم مناسب بودن فضای کسب و کار در کشور از مشکلات دیگر به ارث رسیده به دولت سیزدهم بود، به گونه‌ای که در سال ۲۰۲۰ ایران در رتبه ۱۲۷ در میان کشورها قرار داشت. فرآیند طولانی و پیچیده دریافت مجوزهای کسب و کار موجب کاهش انگیزه‌های سرمایه گذاران برای ورود به عرصه اقتصادی می‌شد.
تمام دستگاه‌های دولتی و وزارت خانه‌ها با اتصال و فعال سازی درگاه ملی مجوزهای کسب و کار خود، شرایط صدور مجوزها را آسان کردند تا هر کس بتواند مجوز مورد نظر خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن به دست آورد. در این مسیر حذف امضاهای طلایی موجب افزایش سرعت صدور مجوزها شد، به گونه‌ای که تا پایان دی ماه سال گذشته حدود ۲۰۰ هزار مجوز کسب و کار صادر شده است. موضوعی که موجب جذب سرمایه گذاری در کشور و رونق اقتصادی در آینده خواهد شد.
فراموشی خاموشی‌ها
بعد از تجربه ناموفق در تابستان ۱۴۰۰ که کشور با خاموشی‌های متعدد مواجه و موجب آسیب به مردم و تولید شد. گام‌های بلندی برای حل ناترازی برق صورت گرفت. ساخت و افتتاح ۶ نیروگاه حرارتی، ارتقای توان عملیاتی در طرح افزایش تولید برق نیروگاه‌های حرارتی بخشی از فعالیت‌های دولت در حوزه نیرو بود که موجب فراموشی خاموشی‌ها در فصل گرما شد. به گفته رئیس جمهور در حال حاضر ۷ هزار مگاوات در مدت زمان سپری شده از عمر دولت به شبکه سراسری وصل شده است و برای تولید ۳۵ هزار مگاوات برق برنامه‌ریزی شده که ۱۰ هزار مگاوات در نیروگاه‌های تجدید پذیر تعریف شده است، تا مشکلات این بخش هم در صنعت و کشاورزی و هم بخش خانگی برطرف شود.
۹۷.۲۵ درصد از دستگاه‌های کارتخوان شناسایی شدند
برای جلوگیری از فرارهای مالیاتی سامانه ساماندهی کارتخوان‌ها از سال گذشته آغاز شد. در حال حاضر حدود ۱۸ میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه کارت خوان پذیرنده شناسایی شدند که بیش از ۹۷.۲۵ درصد شناسایی و متصل به سامانه مودیان مالیاتی شدند. در این امر نتیجه تمرکز سازمان مالیاتی به بخش‌های غیر رسمی و مالیات گریز منتقل شده است تا در آن بخش‌ها جلوی فرارهای مالیاتی گرفته شود.
به گزارش مهر، دولت سیزدهم به ریاست حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی کشور را در میانه آب و آتش تحویل گرفت. این دولت در حالی‌که با چالش‌های مختلفی مواجه بوده، توانسته است کشور را از پیچ‌های تند عبور دهد. البته مشکلات متعددی برجا مانده است که نتیجه صفر بودن رشد متوسط اقتصادی کشور در دهه ۹۰ هجری خورشیدی است؛ تورم بالا و وجود فاصله در دستیابی رشد ۸ درصدی هدف گذاری شده برای دولت، بخشی از مشکلات کلان کشور است، اما به نظر می‌رسد پس از دو سال تیم اقتصادی دولت با همگرایی بهتر و کاهش برخی از اشتباهات، گام‌های بلندی را برای بهبود شاخص‌های کلان اقتصادی، عمرانی، فرهنگی و اجتماعی کشور بر خواهد داشت. می‌توان امیدوار بود چشم‌انداز و سرعت حرکت قطار سیزدهم افزایش یافته و با دستاورهای افزون‌تری به ایستگاه سالانه بعدی برسد.
در عین حال گفتنی است دایره تلاش‌های دولت در تمامی وزارت‌خانه و سازمان‌ها بسیار گسترده است. انرژی، نیرو، مسکن، راه، مالیات، بانک، بیمه، آموزش پرورش، محیط زیست، دولت الکترونیک، بوروکراسی اداری، خودرو و … حوزه‌های مختلف است که بخشی از دست آورده‌های دولت سیزدهم به شرح زیر است:
-ارتقا نظام مالیاتی
-تلاش برای تأمین مالی با آثار غیر تورمی و کاهش رشد نقدینگی از حدود ۴۶ درصد در سال ۱۳۹۹ به ۳۱.۱ درصد در سال ۱۴۰۱
_ پیگیری و حل مشکلات بنگاه‌های تولیدی و رفع موانع تولید
- ارتقا جایگاه ایران در نظام نوآوری جهانی و رسیدن به پله ۵۷
- حمایت از فعالیت شرکتهای دانش بنیان و فن‌آوری
-مردمی سازی یارانه‌ها و شناسایی ۲۴ میلیون نفر دهک اول تا سوم ضعیف جامعه
- افزایش ۵۰ درصدی سرانه مستمری خانواده‌های تحت پوشش نهادهای حمایتی
- توسعه اقتصاد گردشگری و ورود بیش از ۶ میلیون نفر گردشگر خارجی به کشور
- محدود کردن تسهیلات بانک‌ها و مؤسسه‌های ناتراز
-مدیریت تقاضای ارز در کشور
- توسعه زیرساخت حمل و نقل کشور و نیز احداث و ساخت راه آهن به طول ۱۵۴۱ کیلومتر تا پایان ۱۴۰۳
- افتتاح بخش اول پروژه چابهار زاهدان به طور ۱۵۴ کیلومتر
-اتصال روستاهای بالای ۲۰ خانوار جمعیت به شبکه راه‌های روستایی
- تأمین زمین به تعداد ۱۷۸۵۰۴۴ واحد مسکونی و نیز وجود ۴۴۲۹۴۸ از واحدهای دارای قرارداد سازنده
-تولید بیش از ۱،۹۴۴،۱۴۸ میلیون دستگاه خودروی سواری از شروع به کار دولت مردمی
- افزایش ۲۰۰ درصدی صادرات نفت خام و میعانات گازی
- افزایش ۲۱ درصدی صادرات محصولات پتروشیمی و نیز افزایش ۲۲ درصدی میزان تولید محصولات پتروشیمی
- افزایش ۲۵ درصدی صادرات گاز طبیعی با در نظر گرفتن سوآپ
_افزایش ۶ درصدی متوسط تولید نفت و گاز کشور
- راه‌اندازی پنجره ملی خدمات دولت هوشمند و اتصال بیش از ۱۲۷ دستگاه دولتی به این سامانه و ارائه بیش از ۳ هزار خدمت دولتی از طریق پنجره ملی خدمات دولت هوشمند
_توسعه صنعت فضایی کشور و تصویب برنامه ۱۰ ساله این صنعت، به‌همراه پرتاب موفق ۳ ماهواره
_کسب رتبه علمی پانزدهم در دنیا و اول منطقه در حوزه علوم پزشکی
_ بهره برداری از ۱۲ واحد تصفیه خانه آب و طرح آبرسانی به ظرفیت ۱۳۵۵۱۴۴ متر مکعب در شبانه‌روز
- افزایش ۱۳ درصدی نسبت گونه‌های در معرض خطر انقراض، دارای برنامه حفاظت و احیا نسبت به ابتدای دولت سیزدهم
- استقرار سامانه پذیرش الکترونیک اسناد بستری (پوشش ۸۵ درصدی) در کلیه استان‌ها جهت مقابله با تقاضای القایی و خود ارجاعی به همراه رونمایی از سامانه نظام ارجاع الکترونیک
- حدود دو برابر شدن شاخص متوسط حقوق معلمان نسبت به سال ۱۴۰۰
- افزایش بیش از ۳۳ درصد سهم وزارت آموزش و پرورش از بودجه عمومی کشور
- کاهش ۱۱ درصدی کلاس‌های بالای ۴۰ نفر
- رشد ۹۵.۴ درصدی تخصیص بودجه و منابع مالی فعالیت‌های پرورشی و تربیتی
در ادامه با چند تن از نمایندگان و فعالان سیاسی کشور عملکرد دولت در دول سال گذشته را بررسی کردیم.
دشتی اردکانی: رئیسی دولت را با خزانه خالی تحویل گرفت
محمدرضا دشتی اردکانی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اقدامات دولت سیزدهم در دو سال گذشته، اظهار داشت: دولت سیزدهم در این دو سال نشان داد که برنامه محور است.
وی بیان کرد: دولت در حوزه سیاست خارجی توجه خوبی به منطقه و کشورهای هم مرز خودمان دارد و ارتباط بسیار خوبی با این کشورها برقرار کردیم که تأثیر مثبت این رویکرد را این روزها به خوبی می‌بینیم.
نماینده مردم اردکان در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: در سال‌های گذشته با برخی از کشورهای عربی مشکلاتی داشتیم اما رویکرد مثبت دولت باعث شد که هر یک از این کشورها به دنبال ارتباط برقرار کردن با ایران باشند. الان می‌بینیم عربستان سعودی با کشورمان ارتباطات خوبی را برقرار کرده است و برخی دیگر از کشورها از جمله مصر هم به دنبال تقویت ارتباط خود با ایران هستند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: تأثیر رویکرد خوب دولت در عرصه سیاست خارجی را در تقویت ارتباط کشور با کشورهای آمریکای لاتین و کشورهای منطقه می‌بینیم. زمانی که رئیسی دولت را تحویل گرفت، خزانه خالی بود و مشکلات کشور بسیار زیاد بود اما این دولت توانست بسیاری از مشکلات را مهار کند.
وی با اشاره به اینکه دولت تمام تلاش خود را برای تحقق شعار سال یعنی مهار تورم و رشد تولید انجام می‌دهد، تصریح کرد: مهار تورم و رشد تولید در دستورکار دولت است. دولت رئیسی تمام تلاش خود را کرده است و باز هم به این تلاش ادامه می‌دهد تا اموال بلوکه شده ایران آزاد شود که آزادسازی اموال بلوکه شده کشورمان، بهبود معیشت مردم را به دنبال دارد.