کتاب «مساجد تاریخی شهر پیامبر (ص)» که ترجمه المساجد الأثریة فی المدینة المنورة نوشته محمد الیاس عبدالعنی است، به همت پژوهشکده حج و زیارت منتشر شد.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی حج، مساجد، نشانه‌های تاریخی و صفحاتی از شناسنامه تاریخ اسلام هستند. برخی از آنها در عصر نبوی و به دست حضرت رسول ساخته شده است و آن حضرت خود در آنها نماز خوانده‌اند و برخی دیگر، به دست صحابه و تابعین بنا شده‌اند.
کتاب "المساجد الأثریة فی المدینة المنورة" نوشته محمد الیاس عبدالغنی از جمله آثاری است که گزارشی از مساجد ساخته شده در شهر مدینه داده است. توسط آقای حسین طه‌نیا به فارسی ترجمه شده و به همت گروه تاریخ و سیره پژوهشکده حج و زیارت در اردیبهشت ۱۴۰۲ منتشر شده است.
نویسنده با پژوهش و واکاوی که درباره مساجد تاریخی شهر پیامبر داشته، تلاش کرده است از اسامی، سبب نامگذاری، اماکن و حوادث تاریخی متعلق به آنها و همچنین مراحل تاریخی مهمی که این مساجد در طول قرن‌ها پست سر گذاشته‌اند، سخن بگوید.
به اعتقاد مؤلف مساجد تاریخی شهر پیامبر (ص) از جایگاه رفیعی در توضیح و تعیین رخدادهای تاریخی برخوردارند که در عصر ایشان رخ داده است؛ چنان که به فهم بسیاری از آیات قرآنی و احادیث شریف نبوی نیز کمک می‌کنند. این مساجد، برخی اماکن مقدس را در بر گرفته‌اند که پیامبر (ص) در آنها نماز خوانده، دعا فرموده یا برای جهاد و دعوت، در آنها توقف کرده است.
در این کتاب ۳۲ مسجد معرفی شده است که اسامی آنها به ترتیب عبارتند از: مسجدالنبی، مسجد قبا، مسجد اجابه، مسجد بنی‌اُنَیف، مسجد بنی حرام، مسجد بنی دینار، مسجد بنی ظفر، مسجد جمعه، مسجد خانه سعد بن خیثمه، مسجد رایه، مسجد سبق، مسجد سجده، مسجد سقیا، مسجد شیخین، مسجد عتبان بن مالک، مسجد عُصبه، مساجد فتح، مسجد فسح، مسجد فضیخ، مسجد بنی قریظه، مسجد قبلتین، مسجد بنی حارثه (مسجد مستراح)، مسجد مشربه ام ابراهیم، مساجد مصلای عید و استسقا، مسجد مصلا (مسجد غمامه)، مسجد ابوبکر، مسجد علی (ع)، مسجد عمر، مسجد منارتین، مسجد شجره، مسجد عثمان، مسجد بلال.