پرونده حج تمتع 1402 به عنوان گرمترین حج تمتع طی ربع قرن اخیر در حالی امروز بسته شد که بیش از 650 هزار متقاضی از کشورهای مختلف اسلامی از شرکت در مناسک حج امسال به دلیل گرانی ها انصراف داده بودند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج ، خبرگزاری فارس امروز سه شنبه گزارش داد: پرونده حج تمتع امسال امروز با بازگشت 87 هزار و 541 حاجی ایرانی بسته شد.
چندماه پیش از این، پس از امضای تفاهمنامه حج بین ایران و عربستان و مشخص شدن سهمیه ایران در حج تمتع 1402 (1444 قمری)، تیم های کارشناسی در حوزههای مختلف از اسکان تا تغذیه و تدارکات به عربستان سفر کرده بودند تا امکانات لازم برای تشرف 87 هزار و 550 ایرانی را فراهم کنند.
عربستان پس از سه سال، حج تمتع امسال را بدون در نظر گرفتن محدودیت کرونایی برگزار کرد و در جریان آن، یک میلیون و 845 هزار و 45 زائر از 100 کشور جهان حاجی شدند.
این در حالی است که سعودیها اعلام کرده بودند در حج تمتع سال جاری بیش از 2 میلیون و 500 هزار نفر شرکت میکنند.
یکی از دلایل کاهش 650 هزار نفری تعداد حجاج امسال، افزایش هزینه حج تمتع برای زائران برخی کشورهاست که در این زمینه زائران مصری با انصراف حدود 40 درصدی، در صدر قرار دارند. امارات و ترکیه هم امسال از همه سهمیه خود برای حج تمتع استفاده نکردند.
ایران هم که نه تنها پس از برقراری روابط سیاسی با عربستان، بلکه قبل از آن هم درخواست افزایش سهمیه حج داده بود، 9 نفر انصرافی داشت.
«غلامرضا رضایی»، معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت در این باره گفت: به دلیل انصراف زائران پس از صدور ویزا و در روزهای پایانی اعزام، امکان صدور ویزای حج برای افراد جایگزین مهیا نشد.
اعزام نیروهای ستادی و اجرایی حج تمتع از 30 اردیبهشت آغاز شد و پس از آن زائران حج تمتع از سوم خرداد عازم مدینه منوره شدند. ابتدا زائران کاروان های «مدینه قبل» به سرزمین وحی اعزام شدند و از 13 تیرماه عملیات اعزام زائران در قالب کاروان های «مدینه بعد» از طریق فرودگاه جده آغاز شد و همه زائران حج تمتع کشورمان تا دوم تیر وارد سرزمین وحی شدند.
سوم تیرماه همه ایرانیان در مکه مکرمه حضور داشتند تا برای مناسک حج تمتع آماده شوند. برای این منظور، کاروانهای مدینه قبل هم از مدینه به مکه مشرف شدند و لبیکگویان به زیارت خانه خدا رفتند.
مناسک حج تمتع 1444 قمری از پنجم تیرماه همزمان با هشتم ذیالحجه آغاز شد و زائران عازم سرزمین عرفات شدند، آنهم در حالی که حج تمتع امسال به عنوان گرمترین مناسک طی 25 سال اخیر عنوان شد. بالا بودن میانگین سن زائران حج، یکی دیگر تفاوتهای آن با سایر سالها بود.
امسال میانگین سنی حجاج ایرانی بیشتر از گذشته بود. مسنترین زائر ایرانی با 111 سال هم در ایام حج تمتع درگذشت. در مجموع در حج سال جاری 43 ایرانی فوت شدند.
برای کاهش تلفات، عربستان امسال برای تعدیل هوا، دستگاههای خنککننده و مهپاش را نه تنها در مسجدالحرام، بلکه در سرزمنین منا هم افزایش داده بود.
با وجود گرمای هوا، روز نهم ذیالحجه که روز عرفه بود، حجاج در صحرای عرفات به نیایش و استعفار پرداختند و ایرانیان نیز دعای عرفه را زمزمه کردند و به یاد شهدای کربلا اشک ریختند.
عصر همان روز حرکت کاروانها به مشعرالحرام صورت گرفت. زائران شب را در آنجا بیتوته کردند و برای حضور در سرزمین منا آماده شدند.
یکی از تغییراتی که سعودیها در مشعرالحرام در نظر گرفته بودند، پهن کردن فرشهایی برای زائران برخی کشورها همچون ایران بود. زائران هم پس از جمع کردن سنگهایی به منظور رمی جمرات، صبح روز دهم یعنی عید قربان در سرزمین منا حاضر شده و به رمی جمرات پرداختند.
پس از آن هم سایر مناسک حج تمتع از جمله قربانی و حلق یا تقصیر (تراشیدن یا کوتاه کردن موی سر) را انجام داده و حاجی شدند. در این روز ، مردانی که برای نخستینبار به حج مشرف میشوند، با افرادی که چند بار این سفر را تجربه کردهاند، مشخص میشوند.سرهای تراشیده زائران نشانه حاجی شدن آنها برای نخستین بار است.
حجاج در این ایام با رنگ، زبان و فرهنگ های متفاوت کنار یکدیگر جمع شده و بزرگترین اجتماع مسلمانان را از شیعه و سنی تشکیل دادند. همه لباس سفید بر تن داشته و دیگر تفاوتی بین آنها نبود. در روزهای یازدهم و دوازدهم ذیالحجه هم حجاج در منا حضور داشته و به شیطان نمادین سنگ زدند. روز سیزدهم ذیالحجه با بازگشت حجاج به مسجدالحرام و انجام سایر مناسک حج همچون طواف و نماز نساء برای شیعیان و اعمالی همچون طواف وداع برای حجاج اهل سنت، مناسک حج تمتع به طور رسمی به پایان رسید.
از چهاردهم ذیالحجه نیز حجاج ساکن عربستان به شهرهای خود بازگشتند و پس از آن از پانزدهم ذیالحجه همزمان با 13 تیرماه نخستین کاروان حجاج ایرانی به کشور بازگشت. کاروانهای مدینه دوم هم از همان روز عازم مدینه منوره شدند و بامداد امروز با بازگشت همه حجاج از عربستان، پرونده مناسک حج تمتع برای ایرانیان بسته شد.
امسال برای نخستینبار عملیات انتقال 20 هزار حاجی ایرانی به مدینه با قطارهای سریعالسیر صورت گرفت، اما سایر زائران و حجاج به همان روش سنتی با اتوبوسها منتقل شدند. با توجه به محدودیت اسکان در مدینه منوره، ایرانیان پنج روز در مدینه حضور داشتند و به زیارت بقیع و حرم نبوی تشرف یافتند.
امسال اوایل تشرف زائران حج تمتع به سرزمین وحی، محدودیتهای اعمال شده در بقیع را نسبت به سالهای اخیر کاهش دادند به گونه ای که برخی از کاروانهای ایرانی در بقیع به روضهخوانی مشغول شدند و مأموران سعودی هم مانع عزاداری ایرانیان نمی شدند. پس از مدتی با افزایش تعداد زائران در مدینه منوره، سختگیری سعودیها نیز بیشتر شد و در برخی روزها حتی اجازه عکاسی و فیلمبرداری هم در بقیع نمیدادند.
بانوان هم مطابق سالهای گذشته امکان زیارت بقیع را نداشتتند و گاهی اوقات نمیتوانستند حتی از پشت نردههای بقیع و از راه دور، قبور ائمه مدفون در بقیع را زیارت کنند.
یکی دیگر از اقداماتی که سعودیها در 2 سال اخیر در ایام حج تمتع اجرایی کرده اند، نوبتی شدن زیارت روضه رضوان در مسجدالنبی است. زائران برای این کار باید از طریق سامانهای برای تشرف به روضه منوره حرم نبوی ثبتنام کنند و در زمان مقرر و فقط یک بار به زیارت مشرف شوند. البته برخی از اوقات این محدودیت هم چندان اعمال نمیشد و بعضی از زائران چندین بار به روضه منوره رفتند و از کنار نردههای قرار داده شده در جوار ضریح حرم پیامر اعظم صلیالله علیه و آله به زیارت پرداختند.
عملیات انتقال حجاج امسال با شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران(هما) صورت گرفت و همه زائران با پروازهای هما جابجا شدند.
قرار بود امسال علاوه بر فرودگاه جده و مدینه، فرودگاه طائف هم برای جابجایی ایرانیان مورد استفاده قرار گیرد که عربستان نپذیرفت و همه حجاج ایرانی از طریق فرودگاه مدینه و جده منتقل شدند.
امسال 21 ایستگاه پروازی تهران، اهواز، یزد، اصفهان، زاهدان، بندرعباس، بیرجند، ارومیه، بوشهر،کرمان، اردبیل، تبریز، مشهد، گرگان، شیراز، ساری، رشت، زنجان، چابهار، قشم و همدان برای انتقال زائران آماده شد و همه حجاج با پروازهای هما به کشور بازگشتند.
اکنون با ازسرگیری روابط سیاسی ایران و عربستان و بسته شدن پرونده حج تمتع، بسیاری از ایرانیان در انتظار برقراری عمره مفرده و زیارت خانه خدا در طول سال هستند.